Blog

Yaşadığımız şehirleşme hepimizi küresel tedarik zincirlerine çok daha fazla  bağımlı hale getirdi. Bunun bir sonucu olarak da daha çok işlenmiş, daha kalorili ama daha az çeşitliliği olan gıdalara mecbur kaldık. Gıda güvencesi risklerini bertaraf ettik ama şimdi de karşımıza beslenme güvencesi riskleri çıktı. Ama sadece bu değil şehirlerimizin esnekliği de kayboldu, yani olası bir şok kesinti olduğunda kendi başına yetebilme kabiliyetimiz oldukça düştü. Bir de üzerine çok uzaklardan getirilen gıdaların çevreye yarattığı yük de eklenince karşı karşıya kaldığımız sorunların sayısı arttı.

Ama tüm bu olumsuzlukları önlemek mümkün…

Özellikle şehirlerimizdeki besin kaynaklarının yerelleştirilmesi, tedarik zincirlerinin kısaltılması ve topyekûn döngüsel bir ekonomiye geçiş sağlanırsa büyük bir iyileştirme mümkün olacak. Fakat teoride oldukça basit söylenen bu olgunun pratik açıdan uygulanması o kadar da kolay değil. Bunun için farklı alanlardan uygulamacıların bir araya gelmesi aynı zamanda pek çok birimin işbirliği gerekiyor. Kısaca bir şehrin döngüsel ekonomik tarımsal gıda üretimi için yeterli alanı ve yeterli insan kaynağı olmalıdır.  İşte burada karşımıza birçok zorluk çıkıyor. Aslında tarımsal  girdi ve çıktılar arasında olması gerekli  ekonomik dengeyi sağlamakta yaşanan zorluklardan bahsetmiyorum. Belki de en önemli sorun köyden kente süregelen göçün artarak devam etmesidir. Dünyada tarımın % 95 aileler tarafından yapıldığı biliniyor. Tarımın sürmesi ise ancak kırsal alanda yaşayan ve tarımsal  faaliyet gösteren ailelerimizin geleneklerinden ve alışkanlıklarından kopmaması ile mümkün olabilir.  Sorun olarak şehrin çevresindeki alanlarda yaşayan ailelerin tarımdan uzaklaşması, bu arazilerin el değiştirmesi ve bu tarımsal alanlara lüks villalar yapılması ile şehrin bu alanlara genişlemesinden bahsediyoru.  Şu anda tarımsal istihdam Türkiye de %19’lara kadar gerilemiş durumda ve ne yazık ki bu oranın şehirlerde yaşayan geri kalan %80’ni beslemesi neredeyse imkansız hale geldi.

Doğal çevrenin korunması kadar coğrafya üzerindeki insan sermayesinin de korunması gerekiyor. 

Uzun yıllar önce kırsala gelip yerleşmiş, bu yöreye, bu coğrafyaya uyum sağlamış birkaç nesildir tarım ile uğraşan köylüler, çiftçiler ve çobanlar zaten çevresindeki kaynakların değerini biliyor ve onları sürdürülebilir şekilde işliyor. Ta ki demografik ve sosyo-ekonomik koşullar onları şehre göç etmeye zorlayıncaya, şehirde yaşayan beyaz yakalıların da şehirden sıkılıp tarımsal alanları yerleşime çevirinceye kadar. 

İsterseniz tarımda teknolojik devrim yapın, tarımsal 4.0 uygulamalarını yaygınlaştırın aile işletmeleri olmadan tarımın varlığı devam edemez. Kurumsal bir tarım politikasının  olamayacağını Sovyetler Birliği, Küba tarihte deneyerek öğrendi. Yine birçok toplum da kaybolan  küçük aile tarımını canlandırarak büyük yıkıcı şoklara dayanabildiğini görmüştür, tıpkı birinci ve ikinci dünya savaşında kuşatmalar yaşayan İngiltere gibi…

EGESÜRÇED olarak bizlerde kırsal yaşamda yöresel koşullara uyum sağlamış, ailecek tarım ile uğraşan nüfusun bu tarzı sürdürmelerini sağlayacak koşulların oluşturulması için çalışıyoruz.

Amacımız kırsal üreticiler için çok çeşitli fırsatlar yaratarak sürdürülebilir tarımsal kalkınmanın devamlılığını sağlamaktır. Bireysel geleneklerini, kültürel mirasını ve birikimini koruyan çiftçilerimizin modern tekniklere ulaşmasını sağlayacak örgütlenmenin yanında besinlerinde güven ve doğallık arayan tüketicilerimizin de kooperatifler aracılığı ile örgütlenmesi çok önemlidir.  Bu sayede kırsal kesim emeklerinin gerçek değerini alabilecekler. Aynı şekilde şehirde kaliteli ve sağlıklı ürünler talep eden tüketiciler de güvenilir ve kısa değer zincirlerinden istedikleri ürünleri sağlayacaklardır.

Dernek olarak misyonumuzun gerçekleştirilmesi ancak çoklu disiplinlerin biraya getirilerek ortaya konulan aklın tabanda kabullenilmesi ve yaygınlaştırılması ile mümkün olabilir. Öncelikle yöremizin kırsal ve demografik yapısının anlaşılması gerekiyor.

Dış kaynaklardan çevrilen hap gibi çözümlerden ziyade bu yöreye özgün ve uygun çözümlerin orada yaşayanlar ile birlikte yaratılması gerekiyor. Bu da ancak köylerimize giderek, yani bilfiil sahaya inip tarım ile uğraşanları duyarak dinleyerek sağlanabilir.

Bu süreçte biz de çok yüksek göç yaşayan Urla ilçesini odağımıza aldık. Öncelikle  sahaya inerek tüm köyleri dolaştık, yaşayanları dinledik çeşitli bilimsel anketler gerçekleştirdik. Beslenme alışkanlıkları, lezzet algıları, yemeklerin besin değerleri ve yeni nesillerin Akdeniz beslenmesine olan yatkınlığını ölçtük. Ayrıca  atölyeler, paneller, think tank çalışmaları ve kongreler de gördüklerimizi duyduklarımız paylaştık, öneriler topladık, topluyoruz. Yöresel kalkınma ile ilgili ulusal ve uluslararası projeler hazırladık hazırlamaya devam ediyoruz. İzleyen dönemde ise kapasite yaratmaya yönelik birçok aktivite planlıyoruz.

Yöremizde döngüsel ekonomin kurulması için hepimizin ortaklaşa çalışması gerekiyor. Sizleri de faaliyetlerimizde görmek desteğinizi almak amacımızı gerçekleştirmemizi kolaylaştıracaktır.  En kısa zamanda bir aktivitemizde görüşmek dileğiyle.

1970 senesinin Haziran ayında, Manisa’nın Salihli ilçesinin mapushane müdürü, Rizeli “Gavur” Ali oğlu Ahmet Karaahmetoğlu ve karısı olan öz amca kızı Ayşe Karaahmetoğlu, tek çocukları  Abdurrahman Karaahmetoğlu’ndan ve özbeöz kızları gibi sevdikleri  gelinleri, Giresun Fındık Odası’na 0001 kayıt numarası ile kayıtlı Servet Karamustafaoğlu kızı  İnciser Karaahmetoğlu’ndan olma ilk torunları  Ilgaz Servet Karaahmetoğlu’nu – ki bu satırların yazarının en büyük ağabeyi olur- Ege‘nin sıcağında bir türlü uyuyamaması sebebi ile, Salihli’ye 24 km uzaklıktaki Bozdağ yaylasına çıkarırlar. Oğlan, 2016 senesinde yazları Batı Ege’de, hala yorgan ile yatma imtiyazına sahip olabileceğiniz bu yaylada, öyle bir uyur ki; bu sefer de ebeveynleri, oğlanın hayatta olup olmadığına bakmak zorunda kalırlar.

Ailenin  en ge(n)ç mensubu olan ben, Cüneyt Karaahmetoğlu, kışları ilk önce  Manisa’da, sonrasında da İzmir’de geçen çocukluğum ve 2003’de mezun olduğum üniversite yaşamım boyunca, bazı istisnalar hariç yazlarımın tümünü ailenin 1970’den beri kesintisiz geldiği ve 1978’de de ev inşa ettirdikleri bu kasabada, tam bir Doğu Karadeniz kadını olan babaannem ile geçirdim.

 40’lar ve 50’lerde, asıl mesleği Jandarma Astsubaylığı olan  dedem ile at sırtında, tüm zorunlu şark görevlerini Doğu’nun en ücra köşelerinde yapan ve  söylenenlere göre çok iyi at ve silah kullanan  babaannem, her zaman sırtında orak taşıyan, tam bir Doğu Karadeniz kadını ve asker karısıydı. Bugün hala, Bozdağ’da onu hatırlayan  insanlarla konuştuğumda, akla gelen ilk görüntü, omuzundan hiç ayırmadığı orağıyla yürümesidir. Çocukluğumda sürekli bana bir şey yedirmeye çalışan ve doyduktan sonra normal olarak tüm sunduklarına hayır dememin sonucunda yüzündeki muzip gülümsemeyle “Peki babamınkileri yer misun?” diyecek kadar doğallığa sahip olan babaannemin, annem kadar bende hakkı vardır.

 Babaannem, üç torunu, çok sevdiği gelini  ve hep kızdığı ama hiç kıyamadığı oğlu bir araya geldiğinde kocasından kalma Kırıkkale yapımı  7.65 liği- ki vefatına yakın, babam’ın yarı serzenişi yarı memnuniyeti ile hep belirtiği gibi, silahı oğluna değil gelinine emanet etmişti- , Bozdağ’da evin balkonunda çıkarır, birkaç el saydırdıktan sonra  mutlaka bize de attırırdı.  Arada da yıllarca jandarma karakollarında görev yapmış bir kadının kadim bilgeliği ile jandarma komutanını gördüğünde hatırlatır; “Ben torunlarım geldiğinde saydıriyurum aklınızda olsun ha” derdi.

 2003’de okuldan mezun olmamla beraber, çalıştığım meslekte  başka şansım olmadığı için İstanbul’a gittim. İstanbul’daki çömezlik, hayat mücadelesi, gençlik gibi sebepler ile beraber sanırım ilk 8-9 yıl hiç Bozdağ’ı aramadım. Sadece kısa gidiş gelişler bana yetiyordu ama sonrasında, sanırım şehrin keyfini de almam ve başka şeyler aramaya başlayacak kıvama ulaşmamla beraber, Bozdağ hep burnumda tütmeye başladı. 2016’nın Nisanı’nda şartların da benim dışımda gelişmesiyle Bozdağ’da hep hayalim olan bir seneyi geçirmeye karar verdim ve Mayıs’ın başında buraya geldim. Bundan sonrakiler, 13 senenin 10’unu geçirdiğim  Beyoğlu ve Cihangir ikametinden sonra, birden kış hane sayısının sadece 25 civarında olduğu bir köye gelip,  bu yazının yazıldığı tarihte hemen hemen bu köyde bir yılını geçiren 37 yaşında birinin yazdıklarıdır:

 Buraya, Mayıs’ta ilk geldiğim zaman toprak, annemler tarafından belletilmiş, gübresi attırılmış ve domates ile patatesi ekilmiş idi. Ben de çocukluk ve gençlikten kalma bilgilerle – çoğunlukla da çocukluğumda sadece babaannemi izleyerek öğrendiğim çapayı nasıl bu kadar iyi  yaptığıma şaşırıp – salatalık, topan patlıcan, biber ve nane ektim.  Bozdağ’a gelmemle beraber her sabah 5:30 ‘da kalkmaya ve saat 10’da yatmaya kendimi ayarladım. Sabah, tıpkı ben beş yaşındayken vefat eden dedem’in yaptığı gibi, gün doğmadan kalkıp inanılmaz olan kuş seslerini dinledim. Sonrasında İstanbul’da son bir seneden beri yaptığım gibi birkaç sabahta bir kendi ekmeğimi yapmaya başladım. İstanbul’da genelde arabaların yanından, Fındıklı – Sirkeci hattında yaptığım 5kmlik koşuları burada da yaptım; tabii inanılmaz temiz hava ve sebillerden akan sular eşliğinde.

 Yazın domates zamanında, kış için 90 soda şişesine yakın -blogun sonraki yazılarında Ayla Teyzem’in soda şişesine domates konservesi tarifi gelecek-  domates konservesi yaptım. İlk defa turşu kurdum. Buradan çok sevdiğim  İngilizler’in Eminanım’ın torunu ve benim de çok iyi arkadaşım olan Stasie sayesinde unutulmayan tarif ile ilk defa  Vişne Likörü (Cherry Brandy ve ahududu likörü yaptım.

 Bahçeye, İstanbul’da yaşarken evde hep yetiştirmek istediğim ama hiçbir zaman yapamadığım ve her seferinde Cihangir Karfur’dan ufacık paketlerine 5’er lira verirken kendime kızdığım biberiye, fesleğen ve taze kekik ektim ve büyük bir keyifle, çoğunlukla da yemeğin arasında hızlı hızlı bahçeye gelip, büyük bir hazla bunlardan koparıp yemek yaptım.

 Ağustos başından itibaren, iki buçuk ay boyunca baktığın, çapaladığın, otlarını yolduğun bahçedeki ürünler de vermeye başlayınca Bozdağ iyice keyifli bir hale geldi.

 Buradaki yörükler Bozdağ’a geliş ve gidiş zamanlarını şöyle tarif ederler. Bozdağ’a Atatürk’ün Samsun’a çıktığı günlerde (19 Mayıs) gelinir, Atatürk’ün öldüğü günlerde de (10 Kasım)  Bozdağ’dan ayrılınır. Bu tarihlerde Bozdağ’ın hem havası yaşamaya uygun hale gelir, hem de buranın temel geçim kaynağı olan patatesin (kumpir der buralılar) ekim zamanıdır. 10 Kasım ise artık iyice havaların soğumaya başladığı ve patatesin de topraktan kazılmasının bittiği zamanlardır.

 Aslında Bozdağ’ı daha önce ilkbaharda, yazın ve kışın görmüştüm ama herkesin buranın ayrı bir güzelliği olur dediği sonbaharda hiç görmemiştim. En çok merak ettiğim zaman sonbahardı ve yavaş yavaş yaklaşıyordu. Gerçekten de en az dedikleri kadar varmış:

 Eylül’de aileme kışı burada geçireceğimi söylediğimde, benim kafama her  koyduğumu yaptığımı bilen ailem bile buna ihtimal vermedi. Büyük ihtimalle bebekliğimi bilen köylüler gibi şunu düşündüler: Hevesini alınca ve zorluğunu biraz görünce gider. Kış ile ilgili de yörüklerden gelen kadim bilgiler, kışın çok da kolay geçmeyeceğine işaret ediyordu. Onların dediğine göre yaban arısının (burada sarıca arı deniyor) çok olduğu seneler kış sert geçermiş. Bir de hayvanlar yazın en sıcak günlerinde bile sırtlarını güneşe çevirip yatıyorlarsa o kış çok sert olurmuş. Tabii ki yüzlerce yıllık deneyimlerden kuşaktan kuşağa aktarılan kadim bilgi şaşmadı ve inanılmaz karlı ve sert bir kış geçti: 

 Aralık’ın başında başlayan, buradaki köylüleri bile yıldıran kuru soğuk 27 Aralık’ta başlayıp Şubat’ın 10’una kadar merkezde yerden kalkmayan inanılmaz bir kara çevirdi kendini. Geriye dönüp baktığımda buraya geldiğimden beri verdiğim en akıllı karar, nispeten kışı kolay geçirmemi sağladı: Poyraza açık salonda yaşama fikrinden vazgeçip güneye bakan ve çocukluğumda bababannemle ile yattığımız küçük odada küçük bir hayat yarattım. Tüm her şeyimi burada yaşayacak şekilde tasarladım ve de tuğlalı bir soba aldım. (içi  ısı tuğlası ile döşenmiş soba geç ısınır fakat çok geç soğur).

 Kışın hayatımda ilk defa gece yatarken suların donmaması için açık bırakılması gerektiğini öğrendim ; buzdolabının soğutma amaçlı değil de yeri gelince ürünlerin donmaması amacıyla da kullanılabildiğini öğrendim; nasıl baca temizleneceğini öğrendim; 23-24 derecelik odadan -15 derecelik mutfağa girip paltolarla yemek yapmanın nasıl bir his olduğunu öğrendim…

 Şimdi bahar yavaş yavaş geliyor ve ben yine ilk defa burada bahar için hazırlıklar yapacağım. Bugün ilk defa bahçedeki ağaçları budattım. Budatmakla ilgili asıl hoşuma giden, agaca çıkmayı seven biri olsam, burada yaşadığım süre boyunca o budamayı yapacak bilgiyi edinebilmemdi. Şimdi sırada bahçenin bellenme kısmı var. Sonra burada çobanlık yapan çocukluk arkadaşımdan alınacak koyun gübresinin bahçeye serilmesi ve sonra da dikim işleri var. İlk defa hayatımda bunların hepsini ben yapacağım.

 Bu yazı, bir şekilde kurucu üyelerinden biri olduğum EGESÜRÇED’in bloğu için yazıldı. Derneğimizin kısaltmasının ilk üç harfine ve temel mantığına adını veren “Sürdürülebilirlik” kavramı aslında benim onu samimiyetsizce kullananların çok olmasından dolayı ilk başlarda epey “ayar” olduğum bir kavram. Benim gözlemim, bu kavramın şehirdeki bir kısım “üst düzey” insanın ağzını yayarak söylerken  popülerliğinden çatır çatır faydalandığı ve bu kavramı sevimsiz hale getirdikleridir.

 Sürdürülebilirlik nedir?

 Benim için 40 yıldan beri aynı yerde 3 kuşaktır kahvecilik yapan Telli Mehmet’in kahvesinde, köyün orta yaşlıların birinin masama gelip oturup, dede’nin kahkahası çarşıda hiç eksik olmazdı, hem külhanbeyi hem de çok hoş sohbet adamdı demesidir ya da babası gibi, beşeri münasebetleri çok iyi olan babamın, biraz da biz çocuklarına olan lütfuyla “eskiden dişçi Apo derlerdi şimdi Cüneyt’in babası diyorlar demesidir” ya da bababannem’in şimdiki aklımla fark ettiğim kırsala dair belli etmeden öğrettiği sürü şeyi hiç zorlanmadan yapabilmemdir ya da üç kuşaktan beri alışveriş yaptığın mandıranın sana bu o deriden çıkan tulum peynirini çok tuzlu olduğu için satmak istememesidir ya da  her Cuma günü sabah pazara gittikten sonra, 1985’de ölen eşinin mezar ziyaretini tek bir hafta bile atlamayan babaannem’den gördüğüm, sevdiğin, değer verdiğinin birinin mezarına özenini, babaannem ve dedem’in mezarlarına herhangi bir dine inanmamama rağmen sürdürmemdir.

 Ben, burada yaşayan ailenin 3. kuşağı olarak bunları sürdürebilme bilincine, şansına ve -biraz da naçizane-  cesaretine sahip olduğum için kendimi çok şanslı hissediyorum. Eminim babaannem ile dedem, evimizden uzaktan görülen mezarlarında da bu sürdürülebilirlikten çok mutlulardır ve ailemizin benden sonraki kuşakları da umarım onlara aktarmayı başaracağımız bilgiler ve değerler ile buranın bizim için değerini sürdürürler ve daha da geliştirirler.

 Umarım, kurulmasına öncülük ettiğimiz ve sonrasında da herhangi bir beklentimiz olmadan hayatlarımızdan feragat ederek büyütmeye, geliştirmeye çalıştığımız bu dernek, gittikçe kaybettiğimiz ve ne yazık ki toplumun bir kesiminde bunun matah bir şey olarak görülmediği kadim bilgilerin, geleneklerin, yemeklerin sürdürülmesinin, bir toplum için ne kadar önemli olduğuyla ilgili insanların kafasında bir nebze de olsa soru işareti yaratabilir.

 Sevgi ve saygılarımla,

Cüneyt Karaahmetoğlu 

www.cuneytkaraahmetoglu.com

Bozdağ

02.05.2017

Taşdibi Fırın ekibi olarak bizim için sürdürebilirliğin formülü işte bu.

En basit ifade ile sürdürebilirlik, hem kendine yeten hem de kendini yeniden üretebilen  döngüsel bir tedarik zinciri olarak tanımlanabilir. Herhangi bir sürecin sürdürülebilir olması için en önemli kriter, tüketilen enerjinin yeniden üretilebilir olması.

Peki odun fırınında ekşi maya ekmek yapma süreci nasıl sürdürülebilir oluyor?

Ekşi maya başlı başına sürdürülebilir bir ürün. Biz önce ekşi maya üretmekle başladık. Dokuz yıl önce biraz unu suyla karıştırıp açık havada bırakarak içindeki maya hücrelerinin üremesini ve nefes almaya başlamasını sağladık. Ekşi mayamız olgunlaştığı zaman bir kısmını ana maya olarak ayırıp, geri kalanını ekmek hamuruna katarak ekşi mayalı ekmek yapmaya başladık. Ana mayamızı sürekli olarak beslemeye devam ettik. Dokuz yıl boyunca beslediğimiz bir kap maya ile yüzlerce ekmek yaptık. Ekşi maya beslendiği sürece kendini sürekli yenilediği ve çoğaldığı için başlı başına sürdürebilirliği temsil ediyor. Ayrıca doğalgaz, petrol, kömür gibi yenilenemeyen enerji kaynaklarını da tüketmiyor. Dünya üzerinde yüz yılı aşkın yıldır yaşayan, insan ömrünü aşan ekşi mayalar olduğunu biliyoruz. Yaşadığımız devirde ninelerimizin ninelerinden öğrendikleri biçimde, yüzlerce yıl önce kullanılan tekniklerle maya üretmeye devam edebiliyoruz. Bizim çocuklarımız da aynı yöntemlerle maya üretmeye devam edebilirler. Yeterki bu döngüyü sürdürmeye niyetli biri olsun.

Formüldeki diğer eleman olan ağaç ise ekmeği pişirmek için kullandığımız enerji kaynağını temsil ediyor. Bahçemizdeki zeytin ve meyve ağaçlarımız her yıl budanıyor ve kesilen dalları odun fırınında yakmak üzere kullanıyoruz. Doğanın sürdürülebilir döngüsü içinde her yıl büyümekte olan ağaçlar bize yenilenebilir enerji kaynağı oluşturuyorlar.

Böylece hem ekşi mayamız, hem de ağaçlarımız sayesinde odun fırınında pişen ekmeklerimiz bizim için sürdürülebilirliği temsil ediyorlar.

Ama hiçbirimiz ekmeğimiz kadar masum değiliz… Taşdibi Fırın olarak zamana karşı yarıştığımız için elektrikli fırın kullandığımızda yenilenemeyen elektrik enerjisi kullanıyoruz ve bu enerjinin üretilmesi için doğaya salınan karbondioksit üretimini artıyoruz. Diğer bir deyişle karbon ayak izimizi bırakıyoruz. Her birimiz evlerimizde kullandığımız elektriği ve doğalgazı, arabalarımızda kullandığımız yakıtı tüketip ‘modern hayat’ içinde yaşamımızı sürdürürken, ardımızda bıraktığımız karbon ayak izlerimizi arttırmış oluyoruz.

Bu dernekte var olmamızın amacı aslında ardımızda bıraktığımız karbon ayak izlerine ait sorumluluğu sahiplenmek ve doğaya olan borcumuzu ödemek.  Toplumda sürdürülebilirlik bilincini oluşturmak ve güzel ülkemizdeki sürdürülebilir değerleri sonraki nesillere aktarabilecekler yollar açabilmek amacıyla dernek çalışmalarına katkıda bulunmayı umut ediyoruz.

Barış ve huzurun sürdürülebilir olduğu günlere doğru yol almak dileklerimizle…

Özge Alkanat
tasdibifirin.com

*Dr. Özge Alkanat klinik psikolog ve çift-aile terapistidir. Milli Eğitim Bakanlığında kadrolu uygulayıcı ve eğitimci, Yaşar Üniversitesinde yarı zamanlı eğitimci ve süpervizör olarak görev yapmış olan Alkanat, EGESÜRÇED’in yanı sıra Çift ve Aile Terapileri Derneği kurucu üyesi ve Uluslararası Aile Terapiler Derneği IFTA’nın yönetim kurulu üyesidir.

Urla yöresel mutfağı hakkında yapılan bilimsel çalışmamız tüm hızı ile devam ediyor. Bu hafta çalışmamıza Urla İskele’de devam ettik. 18 Mart gibi anlamlı bir günde güneşli  bir havada  verimli bir çalışma yaptık, bir yandan derledik bir yandan da öğrendik, planlanan görevlerimizi sonuçlandırdık. Her geçen hafta ekibimiz, tıpkı sırayla düşen cemreler gibi  çalışmamıza ve Urla’ya  bir nebze  daha fazla ısınıyor, motivasyonu artıyor. Her daim güleryüzlü hocalarımızı ve  öğrencilerimizi gören yöre sakinlerimiz ise her seferinde  daha fazla yardımcı oluyorlar bizlere.  Bu güzel etkileşiminin sürmesi ve başarılı bir çalışma ile taçlandırılması hepimizin ortak dileği.

Bu hafta bir ilki gerçekleştirdik hep beraber. Artık  periscope dan sosyal medyada canlı yayınlar yapıyoruz,  neler yaptığımızı ve yaşadığımız güzel anları kısa kısa bizim ile olamayan gönüldaşlarımız ile paylaşıyoruz.

Bu haftaki çalışmamıza, çanakkale deniz zaferinin yıl dönümünde,   İskele merkezinde başladı. İlk olarak muhtarımız Yeşim Temiztepe’ye uğradık. Hemen muhtarlık ofisinin yanındaki  küçük çay bahçesinde içimizi güneşin  mi yoksa sohbetin  mi ısıttığını tam anlayamadan türk kahvesi ve sakızlı kurabiyeler eşliğinde projemizi, amacımızı ve nedenlerimizi anlattık.  Muhtar hanım tam bir İskele sevdalısı, bu sevda çok küçük yaşlarında başlamış ve her dem artarak devam etmiş. Sabahları mutlaka iskeleye uyanmalıyım, bu denizi görmeliyim diyen genç muhtarımızdan Urla iskele’nin güzel hikayesini dinledik. Ne yazık ki artık yaşamayan İskele sakinlerinden ve hala yaşayan, yaşatılmaya çalışılan  yemek kültüründen bolca konuştuk.  Ferah Hocamız Yeşim muhtarımız ile uzun bir çalışma yaptı ve  çok değerli bilgiler derledi. Bize kültürel mirasımız hakkında bir çok bilgi verecek  amca ve teyzelerimizin de bilgisini de alarak tekrar görüşmek üzere sözleşip ayrıldık muhtarlıkdan.

Bu arada diğer herkes çevreye dağılarak evlerde, bahçelerde, kahvelerde ve otellerde anketlerini tamamladı. O gün iskele merkeze gelenler mutlaka bizden birisini ya bir dükkan önünde esnaf ile, ya bir parkda bir dede ile bankta  yada bir kamyonetin kasasında enginar satan teyze ile anket yaparken görmüştür. Öğrenci arkadaşlarımızın da  yaptıkları sohbetler ve Urla’lılar ile girdikleri karşılıklı etkileşimlerde  çok güzel anıların oluşmasına vesile olmuştur.   Öğlen yemeğinde herkes bir araya gelince de kısa kısa dinledik bu anıları, bazılarına gülümsedik ama en çok da  düşündük hep beraber.

Yemek sonrasında Urla’da yaptığımız derlemeye ciddi destek sağlayacağını düşündüğümüz  zeytinyağı işliğini ziyaret ettik.  Bizi Ali Ertan İplikçi karşıladı ve işliği bizzat kendisi gezdirdi. Urlanın tarihi dönemleri  ve geçmişteki zeytinyağı  ekonomisi hakkında bilgilendirdi  hepimizi. O değerli bilgileri doğrudan kendisinden almak gerçekten çok keyifliydi. Geçmişinde en ileri teknolojileri geliştirip, endüstriyel  üretim seviyelerine ulaştırmış, bu coğrafyanın ürünlerini,  emeğini ve aklını  çok uzaktaki limanlara bile ihraç edebilmiş   bir şehirde yaşıyor olmak hepimizi gururlandırdı ama günümüzde  ileri teknolojileri ithal eder hale gelmiş olmak da bizleri inovasyon konusunda kamçıladı. Ama ölçmeden iyileştiremeyiz, önce elimizdekileri ortaya koymak lazım ki biz de şimdi aynen  bunu yapıyoruz.  Ertan bey,  o akıcı ve güzel türkçesi ve  eski eğitimci olmanın da yetkinliği ile genç öğrencilerimize gayet rahat ulaştı, aynen orijinal haliyle tekrar  canlandırılmış işlikde  tüm detayları ile bize o günleri yaşattı adeta.  Dernek olarak bizler de tüm bu değerleri ortaya çıkaran, bize ulaşmasını sağlayan,  koruyan ve sürdürülmesine destek veren  her kuruma, her yöneticiye ve her bireye tek tek teşekkür ediyoruz. Ali  Ertan İplikçi’den kendisi ve eşi ile anket yapma sözü alarak mutlu ve donanmış olarak ayrıldık işlikden.

Daha sonrasında da günü ve görevleri tamamlamanın mutluluğu ile Türkiye İnovasyon haftası etkinliğine geldik. Son panel küreselleşen türk mutfağı üzerineydi. Panelistler  Wilco van Herpen, Maksut Aşkar, Refika Birgül ve Mehmet Gürs’den oluşuyordu. Özellikle Maksut Aşkar’ın “Geleneği olmayanın geleceği olmaz”  sözü ile Mehmet Gürs’ün “çiftçi yoksa yemek yok, yemek yoksa gelecek yok” sözü beni çok etkiledi.  Dünyanın en iyi 100 restoranı arasına girmiş Mikla’nın şefi Mehmet Gürs’ün Yeni Anadolu Mutfağı projesinde tam zamanlı bir antropolog ile beraber Anadoluda yüzbinlerce kilometre yol yapıp yapacakları yemekler için doğal malzemeleri topladığını  ve en önemlisi yerelden   ilham aldığını duyunca çok sevindim.  Bu yol en doğrusu ve  sürdürülebilir kalkınma için bizlerin de bir katkısı olacaksa, küçük  veya büyük, ne mutlu bizlere. Anlamlı bir şeyler yaptığını hissetmenin ve yurdumuzda bu şekilde çalışanların da olduğunu görmenin mutluluğu ile ayrıldık panelden.

Yeni bir yazıda görüşünceye kadar herkese mutluluk ve huzur diliyorum…

Mahmut Genç